Ψηφιακή Δημιουργικότητα . Το παράδειγμα του Glogster

Η έννοια του γραμματισμού σήμερα

Πριν από τον 21ο αιώνα, ο όρος γραμματισμός/αλφαβητισμός (literacy) σχετιζόταν με τις γενικότερες ικανότητες του ατόμου να μπορεί να διαβάζει και να γράφει καθώς και να μπορεί να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της κοινωνίας και της καθημερινής ζωής μέσα από τις γραπτές λέξεις και τα κείμενα. Ο Wileman (1993) όρισε τον όρο του γραμματισμού ως «την ικανότητα του ατόμου να διαβάζει, να ερμηνεύει και να κατανοεί τις διάφορες πληροφορίες που παρουσιάζονται σε γραπτά ή σε εικόνες». Ωστόσο με την έλευση της νέας χιλιετίας και τις ραγδαίες εξελίξεις που έφερε η χρήση της τεχνολογίας στη κοινωνία το νόημα του γραμματισμού έχει αλλάξει, αφού πλέον εισήχθη ο όρος ψηφιακός γραμματισμός. Το νόημα του νεου όρου περιλαμβάνει την ικανότητα του ατόμου να κατανοεί και να χρησιμοποιεί τις πληροφορίες σε πολλαπλές μορφές από ένα ευρύ φάσμα ψηφιακών πηγών οι οποίες παρουσιάζονται μέσω της χρήσης της τεχνολογίας και των νέων τεχνολογικών συσκευών.

 Στην σύγχρονη βιβλιογραφία έχουν παρουσιαστεί διαφορετικοί ορισμοί και διαστάσεις του όρου του σύγχρονου γραμματισμού. Οι Coiro (2006) και Leu και Castek (2006) όρισαν τον σύγχρονο γραμματισμό με όλες εκείνες τις δεξιότητες που χρειάζεται το άτομο για την ηλεκτρονική ανάγνωση, κατανόηση, μάθηση και επικοινωνία, ο Gee, (2003) έδωσε μια πολυμορφική διάσταση που σχετίζεται με την χρήση μια νέας γραμματικής, οι Kress (2003) και Lemke (2002) τον συνέδεσαν με νέα σημειωτικά πλαίσια ενώ άλλοι όπως οι Lankshear και Knobel (2003) αντιπαρατίθενται με αρκετούς από τους παραπάνω προσανατολισμούς. Ωστόσο το νόημα του γραμματισμού στις μέρες μας αν θέλει κάποιος να το περιγράψει και να το ορίσει ολιστικά σχετίζεται με τέσσερα βασικά στοιχεία.

 Πρώτα από όλα, η χρήση των νέων τεχνολογιών και του διαδικτύου στην σύγχρονη εποχή απαιτεί την ανάπτυξη και καλλιέργεια νέων δεξιοτήτων και στρατηγικών ώστε τα άτομα να μπορούν να ανταποκριθούν στις σημερινές απαιτήσεις, να μπορούν κι να ξέρουν πως να χρησιμοποιήσουν την νέα τεχνολογία ανάλογα με τις ανάγκες τους, πως να συνδεθούν και να αναζητήσουν ότι εκείνοι επιθυμούν. Δεύτερον, δεν είναι απαραίτητο τα άτομα μόνο να διδαχθούν και να μάθουν για τις σημερινές τεχνολογίες και εφαρμογές αλλά να διδαχθούν πως να μαθαίνουν και πως μόνοι τους. Η τεχνολογία εξελίσσεται διαρκώς, η κοινωνία που ζούμε επηρεάζεται, τα δεδομένα συνεχώς αναπροσανατολίζονται, όποτε οι άνθρωποι πρέπει να αναπτύξουν τις ικανότητες τους και να αποκτήσουν τα κατάλληλα εφόδια για να προσαρμόζονται κάθε φορά στην κοινωνία και τις απαιτήσεις της.

 Τρίτον, οι πηγές και το εύρος πληροφοριών είναι πλέον πολύ μεγάλο και ο σύγχρονος γραμματισμός περιλαμβάνει την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης των ατόμων και της σκέψης ώστε να μπορούν να διαχειριστούν όλο αυτό τον όγκο των πληροφοριών αλλά και να ξεχωρίζουν ποιες χρειάζονται και ποιες όχι. Η εποχή που ζούμε χαρακτηρίζεται ως η εποχής της πληροφορίας , συνεπώς απαραίτητη ικανότητα θεωρείται η διαχείριση όλων αυτού του είδος των πληροφοριών. Τέταρτον και τελευταίο, ο γραμματισμός και η καλλιέργεια όλων των παραπάνω δεξιοτήτων σχετίζεται με την γενικότερη παροχή της κατάλληλης εκπαίδευσης στους πολίτες ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν και να συμμετέχουν στην σύγχρονη κοινωνία και στην καθημερινή παγκοσμιοποιημένη κοινότητα.

 Συμπερασματικά, φαίνεται λοιπόν πως το νόημα του γραμματισμού έχει αλλάξει, έχει εξελιχθεί και περιλαμβάνει όλες εκείνες τις δεξιότητες, ικανότητες και στρατηγικές που είναι απαραίτητες για την επιτυχή προσαρμογή στις ταχέως μεταβαλλόμενες αλλαγές της κοινωνίας της πληροφόρησης και επικοινωνίας στην οποία ζούμε σήμερα. Σχετίζεται με την χρήση των νέων τεχνολογικών συσκευών και του διαδικτύου, με τον εντοπισμό και εύρεση των απαραίτητων πληροφοριών, την κριτική ανάλυση της χρησιμότητάς τους, την σύνθεση νέων, την καλλιέργεια της αυτομάθησης ώστε να καταφέρουμε να ανταποκριθούμε σε όλους τους τομείς της προσωπικής και επαγγελματικής ζωής μας στην σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία (Leu & Castek 2006).

 Βιβλιογραφία
 Coiro, J. (2006). Exploring changes to reading comprehension on the Internet: Paradoxes and possibilities for diverse adolescent readers. Dissertation, University of Connecticut, Storrs, CT.
Cross, M. & Adam, F. (2007). ICT Policies and Strategies in Higher Education in South Africa: National and Institutional Pathways, Higher Education Policy. 20(1), 73-95.
Gee, J. P. (2014). What video games have to teach us about learning and literacy. Macmillan. Lankshear, C. & Knobel, M. (2003). New Literacies. Buckingham: Open University Press. Leu, D., Castek, J. (2006). What skills and strategies are characteristic of accomplished adolescent users of the Internet? American Educational Research Association. San Francisco, CA.
 Wileman, R. E. (1993). Visual communicating. Englewood Cliffs, N.J.: Educational Technology Publications.